Żegnamy Adelę Budzyńską – pisankarkę z Kolonii Rybackiej k/Węgorzewa

Odeszli od nas

W wieku 94 lat zmarła Adela Budzyńska, twórczyni ludowa, pisankarka z Kolonii Rybackiej k/Węgorzewa.

Adela Budzyńska pochodziła z Lubelszczyzny. Jej rodzice – Jan Gawinek i Aniela z Drzewieckich – mieli gospodarstwo w Kaznowie koło Lublina. Adela tam właśnie przyszła na świat, 27 września 1927 roku. Miała siostrę i dwóch braci. W wieku dwudziestu siedmiu lat wyszła za mąż za Mieczysława Budzyńskiego, z tej samej wioski. O pracę było trudno, więc w dwa lata później młode małżeństwo pojechało na Mazury szukać zajęcia. Zamieszkali w Dziaduszynie, a potem osiedli w Kolonii Rybackiej koło Węgorzewa On dostał pracę w miejscowym tartaku, ona zajmowała się domem. A było co robić – dzieci przybywało; mieli ich dziewięcioro – siedmiu chłopaków i dwie dziewczyny. Niełatwo udawało się związać koniec z końcem. Rodzina była tradycyjna, większość problemów wychowawczych spadała na matkę. Pani Adela dbała o zachowanie dawnych zwyczajów rodzinnych, a zwłaszcza tradycji związanych z obrzędowością świąteczną. Była mistrzynią w tworzeniu pisanek. Czyż można sobie wyobrazić Wielkanoc bez nich?

Pisankarstwo było w tej rodzinie starą tradycją, znaną wszystkim ludom słowiańskim. Ornamentyka pisanek – wykonywanych woskiem za pomocą pisaka zwanego „kociubą” – wykazuje wiele podobieństw do archaicznych motywów ceramiki kopalnej. Wzory ujęte są w podział liniowy, z motywami ciał niebieskich, krzyżów, swastyk, trojaków i wariantów drzewa życia. Symboli dawnych wierzeń i magii, dzisiaj zapomnianych. Koloryt oszczędny: najczęściej biały wzór na czerwonym lub czarnym tle, ewentualnie wzór czerwony na tle czarnym.

Dziś niewiele pisankarek kontynuuje podobne wzornictwo. Adela Budzyńska była niezrównana w tej dziedzinie. Prezentowała swoje prace na wystawach dorocznych i regionalnych konkursach wielkanocnej plastyki obrzędowej – z wielkim powodzeniem; otrzymywała za nie podziękowania i nagrody. W roku 1989 została przyjęta do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Nauczyła też pięknej sztuki batikowania jajek swoją córkę Kazimierę, która od lat kontynuuje ją z zamiłowaniem i przekazuje następnemu pokoleniu.

Po pracowitym i niełatwym życiu Pani Adela odeszła w wieku 94 lat. Zmarła w Węgorzewie, 15 lutego 2021 roku. Świat zubożał o nietuzinkową postać łączącą sztukę dawnych epok z dniem dzisiejszym.

Pozostanie w pamięci naszej i wszystkich, którzy ją znali.

Barbara Grąziewicz-Chludzińska
Fundacja „Dziedzictwo nasze”

Węgorzewo,20.02.2021