Do 31 grudnia 2025 r. w gmachu Biblioteki Głównej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie będzie można obejrzeć wystawę pająków pt. „Pająki – element niematerialnego dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny” wykonanych przez twórców ludowych i uczestników warsztatów. To pierwsza tak duża wystawa pająków z Lubelszczyzny. Serdecznie zapraszamy.
Pająki ludowe to przestrzenne, ażurowe ozdoby świąteczne, wykonywane z łatwo dostępnych materiałów takich, jak słoma, bibuła, kolorowy papier, groch, wełna, pióra, a także suszone rośliny. Wieszano je pod sufitem, najczęściej na środku izby, jako nieodłączny element wystroju wiejskich chałup głównie w okresie Bożego Narodzenia. Ich lekka konstrukcja sprawiała, że poruszały się przy najmniejszym ruchu powietrza. Wierzono, że odstraszają złe moce, przynoszą szczęście i dostatek. Dziś tradycja wykonywania tych ozdób przeżywa prawdziwy renesans, a pająki świetnie odnajdują się w nowoczesnych wnętrzach.
W 2024 roku umiejętność wykonywania pająków ze słomy, papieru i bibuły na Lubelszczyźnie została wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Realizując plan ochrony tego zjawiska, Stowarzyszenie Twórców Ludowych wraz Biblioteką Główną Uniwersytetu Przyrodniczego przygotowało projekt, finansowany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa w ramach programu „Niematerialne: przekaż dalej”, który ma na celu popularyzację wiedzy i umiejętności wykonywania ludowych pająków. Wystawa jest materialnym efektem projektu. Prezentujemy na niej prace zarówno twórców ludowych-depozytariuszy tego dziedzictwa, jak i uczestników warsztatów. Znalazły się tu pająki krystaliczne, tarczowe, żyrandolowe i kuliste. Wierzymy, że takim inicjatywom tradycja wiązania pająków na Lubelszczyźnie będzie wciąż żywa.
Autorzy prac: Małgorzata Bandosz, Iwona Barecka, Jolanta Bożek-Czwalik, Violetta Dryło, Dominika Gieroba, Halina Maria Jarosińska, Aleksandra Jarosz, Jadwiga Jusza, Michał Kowalik, Tomasz Krajewski, Anna Krzyżanowska, Arkadiusz Lipka, Iwona Lipka, Artur Łagoda, Małgorzata Majewicz-Krajewska, Maria Majówka, Bożena Nasińska, Urszula Panasiuk, Ewa Pawłowska, Paulina Studzińska-Jaksim, Irena Zdebska-Blim.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – „Niematerialne – przekaż dalej”.
