Czesława Samsel (ur. 1933 r.) mieszka w Zalesiu niedaleko Myszyńca, jest uznaną i wszechstronną artystką ludową Puszczy Zielonej. Tradycje kurpiowskie wyniosła z domu rodzinnego. Nauczyła się w nim między innymi wyrobu pieczywa obrzędowego, tak zwanych „byśków” i „nowych latek” wypiekanych, podobnie jak chleb, z mąki pytlowej, oraz wykonywania tradycyjnych kierców kurpiowskich z łubinu, grochu i kwiatów z bibuły. Uczyła ją matka oraz starsza siostra – Marianna Olender. Sama również przekazuje tradycję swoim wnukom. Jej specjalnością są również wyroby szydełkowe i hafty, w tym najbardziej charakterystyczne – serwetki z kurkami do koszyczków wielkanocnych. Wykonywania haftów i koronek twórczyni nauczyła się sama.
Od 1968 roku współpracowała ze Spółdzielnią Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Kurpianka” w Kadzidle, do której przez wiele lat dostarczała swoje wyroby: początkowo tkane na krosnach dywany, w późniejszym czasie przede wszystkim koronki. Od 1984 roku jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Należy również do Stowarzyszenia Artystów Kurpiowskich.
Czesława Samsel jest aktywną popularyzatorką kultury kurpiowskiej. Chętnie opowiada gwarą o dawnych zwyczajach na Kurpiach, np. tradycjach weselnych czy majowym śpiewaniu. Swoje opowieści często przeplata pieśniami kurpiowskimi. Niestrudzenie krzewi wiedzę o, zanikających obecnie, tradycyjnych zajęciach. Specjalizuje się zwłaszcza w odchodzącej w zapomnienie umiejętności przygotowania i wstępnej obróbki lnu.
Twórczyni od wielu lat współpracuje z Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce oraz Oddziałem Kurpiowskim Stowarzyszenia Twórców Ludowych przy organizacji warsztatów etnograficznych „Ginące zawody” w Kadzidle, prezentując sztukę koronki szydełkowej, hafciarstwa oraz tradycyjne wypieki – chleb na zakwasie, fafernuchy i łagodniak – ciasto drożdżowe pieczone według dawnych przepisów. Każdego roku jest obecna na regionalnych imprezach cyklicznych, takich jak „Śladami Kurpiów”, „Wesele kurpiowskie” czy „Niedziela kadzidlańska”, jak również na „Miodobraniu kurpiowskim” w Myszyńcu czy „Niedzieli Palmowej” w Łysych.
Artystka brała udział w wielu konkursach i wystawach sztuki ludowej. Prace hafciarskie i koronkarskie oraz pieczywo obrzędowe autorstwa Czesławy Samsel wielokrotnie zyskiwało uznanie zarówno jury konkursów sztuki ludowej, jak i prywatnych kolekcjonerów. Jej wyroby znajdują się w zbiorach Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce oraz Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
Nagrody i odznaczenia
- Nagroda im. Oskara Kolberga, 2023
- „Kurpik” nagroda Prezesa Związku Kurpiów, 2021
- Odznaka „Zasłużony dla Kultury Polskiej”
- Doroczna Nagroda Starosty Ostrołęckiego
- Medal Pamiątkowy „Pro Masovia”
Zdjęcie profilowe, źródło: https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-czeszzawa_samsel
Bibliografia i źródła
- Materiały i dokumenty zgromadzone w teczce osobowej twórczyni, Archiwum STL w Lublinie.
- Mrowińska Olga, Czesława Samsel, https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-czeszzawa_samsel.
