Jan Bojko to znany i ceniony rzeźbiarz Beskidu Śląskiego. Urodził się w 1934 r. w Jaworzynce i tam mieszka. Rzeźbić w drewnie zaczął w dzieciństwie, pod wpływem stryja. Swoje zainteresowania artystyczne rozwijał w ognisku plastycznym dla uzdolnionej młodzieży w Istebnej Andziołówce, pod kierunkiem artysty Ludwika Konarzewskiego. Tam poznał tajniki rzeźby, rysunku, malowania na szkle i na płótnie oraz charakter regionalnego zdobnictwa.
Po raz pierwszy zaprezentował swoje rzeźby w 1955 r., na Powiatowej Wystawie Rolniczej w Skoczowie. W tym okresie rozpoczął współpracę z Cepelią. Rzeźbił wówczas systematycznie, jednak rzadko brał udział w konkursach. Był zajęty głównie prowadzeniem gospodarstwa rolnego, uzupełniał wykształcenie, aktywnie uczestniczył w życiu społecznym i kulturalnym swojej gminy jako radny. Przez kilkanaście lat prowadził w miejscowej szkole kółko rzeźbiarskie. W odziedziczonej kurnej chacie urządził ekspozycję zabytków sztuki ludowej i kultury materialnej.
Jan Bojko rzeźbi w drewnie lipowym, ma także w swym dorobku jedną pracę w kamieniu i rzeźbę w drewnie gruszy. Niektóre prace pokrywa polichromią, większość rzeźb pozostawia w stanie surowym. Buduje kompozycje przestrzenne, pełne, o wyrazistym opracowaniu plastycznym.
W początkowym okresie twórczości, w latach 50. i 60. XX wieku, wykonywał przede wszystkim płaskorzeźby ilustrujące życie codzienne mieszkańców wsi, obrzędowość, zwyczaje, zabawy i legendy. Przedstawiał prace i zajęcia na roli, w gospodarstwie i domostwie np.: kobiety przy dojeniu bydła, wyrabiające masło, szkubaczki, postacie siewców, oraczy, pasterzy, sceny rodzajowe na hali, sceny zbójnickie. Wraz z doskonaleniem umiejętności wykonawczych i pozyskiwaniem nowych doświadczeń artystycznych pojawiły się rzeźby figuralne i poszerzył się zakres tematyczny o prace sakralne. Artysta podjął realizację przedstawień Chrystusa Frasobliwego, Ukrzyżowanego, scen Drogi Krzyżowej, Piety, postaci świętych (Wojciecha, Piotra i Pawła, Jana Chrzciciela, Franciszka z Asyżu, Krzysztofa, Brygidę, Barbarę), aniołów i szopki.
Szczególne znaczenie w rozwoju twórczości Jana Bojko odegrała współpraca z Regionalnym Ośrodkiem Kultury w Bielsku-Białej. Jej efektem był udział artysty w wielu znaczących konkursach i wystawach sztuki ludowej, o zasięgu regionalnym i międzynarodowym.
Rzeźby artysty znajdują się zbiorach prywatnych, w muzeach i galeriach (w Wiśle, Bytomiu, Bielsku–Białej, Warszawie, Cieszynie, Nowym Sączu, Żywcu), w kościołach i kolekcjach zagranicznych (w Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Francji).
Jan Bojko jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych.
Foto profilowe, źródło: https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-jan_bojko.
Nagrody i odznaczenia:
- Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”, 2009.
Konkursy:
- Rzeźba w kamieniu, 1988 – wyróżnienie.
- II Międzynarodowy Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych, 2000 – nagroda;
- Międzynarodowy Konkurs „Patroni Europy w sztuce”, 2002 – nagroda;
- Konkurs „Patroni naszych kościołów”, 2002 – nagroda;
- Stroje i rekwizyty obrzędowe – Zima 2003, 2003 – nagroda;
- Św. Michał w rzeźbie ludowej, 2004 – nagroda.
Wystawy:
- Jan Bojko. rzeźbiarz z pogranicza czasów, ROK, Bielsko-Biała, 2018/2019, wystawa indywidualna;
- Życie Chrystusa w sztuce ludowej, 2000, wystawa zbiorowa,;
- Beskidzka sztuka ludowa, Trzciniec, Czechy, 2001, wystawa zbiorowa;
- Sztuka ludowa w województwie śląskim, 2001, wystawa zbiorowa;
- Patroni Polski i Europy w sztuce ludowej, 2001/2002, wystawa zbiorowa;
- „Szumi jawor, szumi” wystawa z okazji 40. Tygodnia Kultury Beskidzkiej, 2003, wystawa zbiorowa
- Prezentacja dorobku twórczego Jana Bojko, ROK, Bielsko-Biała 2006, wystawa indywidualna.
Bibliografia i źródła:
- Jan Bojko. Rzeźbiarz z pogranicza czasów w wersji, Bielsko-Biała, 2018, katalog wystawy.
- K.M., Jan Bojko, https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-jan_bojko.
- Materiały i dokumenty zgromadzone w teczce osobowej twórcy, Archiwum STL w Lublinie.
