Józef Chełmowski urodził się we wsi Brusy na Kaszubach, w której przeżył całe swoje życie, łącząc twórczość artystyczną z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Edukacje rozpoczął w czasie II wojny światowej jeszcze w nienieckiej szkole podstawowej, a kończył już po wojnie w polskiej. Po ukończeniu 7 letniej nauki w szkole powszechnej pracował jako robotnik kolejowy. Po odbyciu służby wojskowej podejmował różne zajęcia, jednocześnie prowadząc kilkuhektarowe gospodarstwo rolne, któremu w latach 70-tych poświęcił się już całkowicie.
Pierwsze próby rzeźbiarskie podjął jeszcze w szkole wykonując kapliczki z kory sosnowej. W 1970 roku powrócił do swojego zamiłowania z dzieciństwa – jako samouk posiadający uzdolnienia manualne. W regionie Kaszub Południowych było niewielu twórców samorodnych, którzy bezpośrednio nawiązywali do tradycji sztuki ludowej. Dlatego też pierwsze prace artysty posiadały charakter pamiątkarski ukazywały krajobraz i zabytki Kaszub. Poszukiwał wzorów formalnych kopiując pocztówki i obrazy. Jednak coraz odważniej zaczął tworzyć własne kompozycje i przejawiać inwencje i sposób myślenia zbliżony do artysty ludowego. Doskonaląc swój warsztat wykonywał prace, które jednoznacznie potwierdzały związek z kulturą ludową.
W 1973 roku rozpoczął współprace z Muzeum Etnograficznym w Toruniu, uczestnicząc w organizowanych przez tę instytucję wystawach i konkursach. Współcześnie w zasobach muzealnych toruńskiej placówki znajduje się bogata kolekcja prac Józefa Chełmowskiego.
Rzeźbiarz w latach 70 – 80 tych XX wieku brał z powodzeniem udział w licznych konkursach na sztukę ludową w tym.: „Mikołaj Kopernik w rzeźbie ludowej”; „Wielcy Polacy – ich życie i dzieła”; „Dziecko w sztuce ludowej”; „Dzieło Oskara Kolberga”.
Józef Chełmowski prezentował swoje prace na ponad 100 wystawach zbiorowych oraz kilkunastu indywidualnych, krajowych i zagranicznych w tym.: 1986 – Bydgoszcz, Biuro Wystaw Artystycznych; 1986 – Tuchola, Muzeum Borów Tucholskich; 1986 – Gdańsk Oliwa, Archidiecezja Gdańska; 1987 – Gdańsk, Wojewódzki Ośrodek Kultury; 1991 – Gdańsk, Galeria Staromiejska; 1994 – Herbstein (Niemcy), Dom Kultury; 1995 – Chojnice, Muzeum Historyczni – Etnograficzne, 1996 – Bytów, Muzeum Zachodnio-Kaszubskie, 1997 – Sieradz, Muzeum Okręgowe; 1997 – Stadtlohn (Niemcy), Dom Kultur; 1998 – Lubliana (Słowenia), Muzeum Etnograficzne; 1999 – Człuchów, Muzeum Regionalne; 2000 – Bydgoszcz, Galeria Twórców Ludowych; 2004 – Bytów, Zachodnio-Kaszubskie; 2005 – Bad Oeynhausen (Niemcy), 2005 – Bydgoszcz, Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego.
Był artystą o nieprzeciętnej i bogatej osobowości. Myślicielem zgłębiającym tajemnice kosmosu i koncepcje filozoficzne. Miało to przełożenie na jego prace, w których poruszał problemy natury filozoficzno-moralnej. Rzeźbił, malował, konstruował instrumenty muzyczne. Był autorem licznych wizerunków Matki Boskiej, Chrystusa, postaci świętych i błogosławionych, aniołów. Autorem wielu kapliczek, ołtarzy, szopek, a także stacji Drogi Krzyżowej w kościołach. Artysta wypracował swój własny i niepowtarzalny styl, który charakteryzował się pełnymi detalów figurami o czystych i wyrazistych kolorach oraz o starannej kompozycji.
Józef Chełmowski był jednym z najwybitniejszych artystów ludowych Kaszub, czego potwierdzeniem była Nagroda im. Oskara Kolberga, którą otrzymał w 1995 roku.
