Krystyna Cieśluk urodziła się w 1937 roku w Lipsku nad Biebrzą, w rodzinie chłopskiej Jana i Marii Pietrewicz z domu Korniłowicz. W rodzinnej miejscowości ukończyła szkołę podstawową, kontynuowała naukę w Liceum Pedagogicznym w Bartoszycach. Wykonuje plastykę obrzędową i dekoracyjną (pisanki, wycinanki, kwiaty bibułkowe, pająki, hafty, koronki, przedmioty ze słomy i korzeni drzew, wieńce dożynkowe, pieczywo obrzędowe), dokumentuje folklor muzyczny i taneczny obszaru gminy Lipsk i gmin ościennych, gromadzi i chroni elementy kultury materialnej regionu oraz archiwizuje informacje na temat ginących zawodów i osób je wykonujących.
Szczególnie cenioną dziedziną twórczości Krystyny Cieśluk jest pisankarstwo, wykonywane techniką „batikową szpilkową”, znane w jej rodzinie od pokoleń. Pisanki zaczęła wykonywać w wieku 7-8 lat, podpatrując prace babki i matki. Przez lata doskonaliła i wzbogacała swoje umiejętności, zachowując ciągle tradycyjne wzornictwo. Przekazała swe umiejętności dzieciom (córkom, także pisankarkom i członkiniom STL) oraz osobom, które w ciągu jej wieloletniej pracy instruktorskiej w ośrodku kultury, uczestniczyły w pokazach i warsztatach twórczych.
Jej prace znalazły się w zbiorach muzeów etnograficznych w Warszawie, Krakowie i Toruniu, w kolekcji Zamku Królewskiego w Warszawie, Muzeów w Białymstoku, Suwałkach, Lublinie i Węgorzewie, w zagranicznych kolekcjach polskiej twórczości ludowej w Szwecji, Norwegii, Francji, Danii, Holandii, Niemczech, Włoszech, Rosji, USA, Kanadzie i in., zostały podarowane Papieżowi.
W 1973 roku Krystyna Cieśluk została przyjęta do STL. W latach 1978–1997 pełniła funkcję prezesa Oddziału Suwalskiego, przez dwie kadencje była członkiem ZG Stowarzyszenia. Z jej inicjatywy w 1973 r. powstało w Lipsku Koło Twórców Ludowych zrzeszające w najlepszym okresie 62 twórców różnych dziedzin. Przez 20 lat współpracowała z „Cepelią” (w Białymstoku i Warszawie). Od 1974 r. uczestniczyła w Targach Sztuki Ludowej towarzyszących Ogólnopolskiemu Festiwalowi Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Wielokrotnie była uczestnikiem przeglądów, wystaw, jarmarków, pokazów itp. imprez na terenie województwa, kraju (na Targach Sztuki Ludowej w Krakowie, Lublinie, Toruniu, Warszawie, skansenie w Ciechanowcu, Gdańsku, Białymstoku, Węgorzewie, Kielcach, Poznaniu) i zagranicą (np. na Targach Turystycznych w Brukseli, Niemczech, Francji, Białorusi).
W latach 1973 -1990 pracowała jako instruktor ds. folkloru w Gminnym Ośrodku Kultury w Lipsku. Jest inicjatorką utworzenia i członkinią Zespołu Regionalnego „Lipsk”, śpiewaczką, autorką wielu scenariuszy widowisk obrzędowych, zbieraczką lokalnego folkloru, w tym muzycznego (nagrała i spisała ponad 700 pieśni ze swych okolic). Zespół został laureatem kazimierskiej „Baszty” (1994) i posiada zbiorowe członkostwo w sekcji folkloru STL. W 1975 r. aktywnie działając w Towarzystwie Przyjaciół Lipska, przyczyniła się do powstania Muzeum Regionalnego w Lipsku nad Biebrzą. Jest twórczynią i wieloletnią opiekunką, kustoszem kolekcji etnograficznej (zebrała kilkaset eksponatów, setki wywiadów, na podstawie jej zbiorów zrealizowano filmy dokumentalne, napisano wiele prac magisterskich).
Nagrody i odznaczenia:
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki, 1969, 1980;
- Złota odznaka Towarzystwa Przyjaciół Lipska nad Biebrzą, 1975;
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”, 1979;
- Medal „Order Serca – Matkom Wsi”, 1996;
- Medal XX-lecia województwa suwalskiego, 1997;
- Dyplom Ministra Kultury i Sztuki, 1997;
- Nagroda ZG STL, Lublin, 1998;
- Srebrny Krzyż Zasługi, 1995;
- Złoty Krzyż Zasługi, 1998;
- Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”, 2007.
Konkursy:
- Konkurs na plastykę obrzędową Świąt Wielkanocnych, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, 1969, I nagroda;
- Konkurs na najlepsze prace prezentowane podczas Ogólnopolskich Targów sztuki Ludowej w Kazimierzu Dolnym, 2009, nagroda.
- Wojewódzki Przegląd Zdobnictwa Obrzędowego Cyklu Wiosennego i Świat Wielkanocnych, Mońki, 2011 – nagroda za pisanki, 2017 – nagroda za pisanki, 2018 – nagroda za pisanki
Wystawy:
- Polska sztuka ludowa, Szwajcaria, 1974, wystawa zbiorowa;
- Ekspozycja stała w Muzeum Regionalnym w Lipsku nad Biebrzą, wystawa zbiorowa;
- Pisanki polskie. Wiosenna wystawa etnograficzna, Muzeum historyczno-etnograficzne w Chojnicach, 2007, wystawa zbiorowa;
- Ocalić od zapomnienia, wystawa strojów w Lipsku, 2010.
Bibliografia i źródła:
- Cieśluk Krystyna, Wielki Post i Wielkanoc w dawnej tradycji ludowej w gminach: Lipsk, Dąbrowa Białostocka, Sztabin, Płaska i Nowy Dwór, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”, 2014, z. 20. s. 255-298.
- Kowalczuk Wojciech, Katalog twórców ludowych województwa podlaskiego, Białystok 2015.
- Kowalczuk Wojciech, Ośrodek pisankarski w Lipsku nad Biebrzą, Lipsk nad Biebrzą 2004.
- Kraczoń Katarzyna, Pisanki, Lublin 2017.
- Krystyna Cieśluk, 2007, https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-krystyna_ciesluk.
- Laureaci XXXII edycji Nagrody im. Oskara Kolberga, wyd. Muzeum im. O. Kolberga w Przysusze, Przysucha 2007.
- 50 lat Targów Sztuki Ludowej w Kazimierzu Dolnym. Wydawnictwo jubileuszowe, red. K. Bytryn, P. Onochin, K. Ufniarz, R. Prószyński, Lublin 2017.
- Laskowska M., Analiza życiorysu własnego animatora kultury regionu podlaskiego K. Cieśluk, Szczecin 2005.
- Więckowska G.A., „Lipsk i „Lipsk” przyczynek do badań nad kulturą ludową Podlasia”, Białystok 2005.
- Żabicka K., Krystyna Cieśluk z Lipska – studium biograficzne, Białystok 2001.
Inne źródła:
