Mieczysław Gaja

Twórczość Mieczysława Gaja jest ściśle związana z Łukowskim Ośrodkiem Rzeźby Ludowej, której jest wybitnym przedstawicielem. Z rzeźbą zetknął się w 1975r. po zawarciu związku małżeńskiego z córką znakomitego rzeźbiarza Wacława Suski i od teścia przejął umiejętność rzeźbienia, która stała się jego życiową pasją.

Prace swoje wykonuje z jednego bloku drewna. Są to przeważnie całe kompozycje budowane na kilku planach. Dekoruje je motywami roślinnymi i zwierzęcymi. Rzeźby pokrywa wielobarwną polichromią wykonywaną farbami akrylowymi. Mieczysław Gaja tworzy rzeźby, płaskorzeźby o tematyce sakralnej tj. szopki, postaci świętych, sceny biblijne, rzeźby różnej wielkości i bogato zdobione, charakteryzują się różnorodną tematyką i indywidualnym sposobem kształtowania postaci i scen, bogatą polichromią. Posiada własny styl i jego prace są łatwo rozpoznawalne spośród rzeźb innych twórców łukowskiego ośrodka.

Wykonane prace przedstawiają folklor wsi polskiej jak: wesela, jarmarki, kapele wiejskie, zabawy, uczty oraz zajęcia ludzi żyjących na wsi między innymi: żniwiarze, kosiarze, kowale, zbieranie owoców, grzybów, miodu, kobiety wiejskie przy pracach w domu, ogrodzie, polu i sadzie. Ważną rolę odgrywa w jego twórczości tematyka przyrodnicza: różnorodne zwierzęta, ptaki, drzewa i rośliny.

Mieczysław Gaja to jeden z najbardziej aktywnych łukowskich rzeźbiarzy ludowych, jest mistrzem rzeźbiarstwa ludowego, laureatem wielu prestiżowych nagród oraz wielkim społecznikiem. Bierze udział w licznych wystawach i konkursach lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich, festiwalach i targach sztuki ludowej, uzyskując wiele czołowych nagród i wyróżnień. W 1982 r. został przyjęty w poczet członków Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Od 1995r. jest członkiem Zarządu najpierw Siedleckiego, potem Łukowskiego Oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a od 2009r. jego Prezesem. Członek Rady Muzeum przy Łukowskim Muzeum Regionalnym na kadencje 2014 – 2018r. oraz 2018 – 2022r. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego  (2014 r.)

Zamiłowanie do twórczości ludowej stara się przekazać młodszemu pokoleniu, prowadząc w Łukowie Warsztaty Rzeźbiarskie dla dzieci i młodzieży szkolnej i upowszechniając rzeźbę ludową. Prowadzi pokazy rzeźbienia i warsztaty rzeźbiarskie w Pracowni Rzeźbiarskiej w Łukowie oraz w szkołach podstawowych, gimnazjalnych Łukowa i okolic oraz w Lublinie i Warszawie, a także w Dębowicy, Świdrach, Czerśli, Aleksandrowie, Zagoździu.

Z myślą o dzieciach i młodzieży Mieczysław Gaja stworzył prywatną galerię swoich dzieł  rzeźb i płaskorzeźb, do której obejrzenia zaprasza zainteresowanych. Przy okazji spotkań z dziećmi i młodzieżą wygłasza prelekcję dotyczącą wiedzy o kulturze ludowej regionu łukowskiego oraz o swoich pracach: inspiracjach, tematyce, sposobie powstawania rzeźb.

Odznaczenia, nagrody:

• „Nagroda Artystyczna Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego” za osiągnięcia w dziedzinie rzeźby ludowej, Warszawa 1987.
• „Srebrny Krzyż Zasługi” za całokształt pracy twórczej, Warszawa 2001.
• Medal Czterdziestolecia Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, 2006.
•  Statuetka „40. Targi Sztuki Ludowej”, Kazimierz Dolny 2007.
• Stypendium Ministra Kultury Dziedzictwa Narodowego, Warszawa 2005, 2009, 2014.
•  Odznaka „Zasłużony dla kultury polskiej”, Warszawa 2010.
• „Nagroda Kulturalna Województwa Lubelskiego” w dziedzinie twórczości artystycznej, Lublin 2010. „Złoty Krzyż Zasługi” w uznaniu zasług w dziedzinie twórczości ludowej, Warszawa 2010.
•  „Medal za zasługi dla Ziemi Łukowskiej” dziedzinie promocji Powiatu Łukowskiego, Łuków 2010.
• Odznaka „Zasłużony dla Województwa Lubelskiego”, 2014.
• Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, 2014.
• „Nagroda imienia Oskara Kolberga” w uznaniu zasług dla kultury ludowej, 2014.
•  Statuetka „Ambasador Kultury Miasta Łuków” w uznaniu zasług dla miasta Łuków, 2015.
• Statuetka „Łukowskiego Złotego Niedźwiedzia” w uznaniu zasług dla miasta Łuków , 2016.
•  Statuetka Wspólnoty Łukowskiej „Człowiek Roku 2015”, 2016.
• Dyplom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za szczególne zasługi w upowszechnianiu kultury ludowej, 2017.
• „Nagroda im. Ludomira Benedyktowicza” za twórczość artystyczną w dziedzinie rzeźby ludowej i działalność edukacyjną, 2018.
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, 2019.

Wystawy (wybór):

• „Polska nasz dom”, Lublin 1984.
• „Łukowski Ośrodek Rzeźby Ludowej”, Krajowy Dom Twórczości Ludowej w Lublinie 1987. „Sztuka Ludowa Południowego Podlasia ‘87”, Biała Podlaska.
•  „Z kraju Chopina pod niebo Paryża”, Francja 1990.
•  Instytut and Museum of Fantasy and Play, USA.
• „North American Indian and Eskimo Art”, Tesuque.
• Galerie „Alte Schule”, Wittstedt 1995.
• „Volkskunst aus Polen Ausstellung”, Gettingen, RFN 1990.
•  „Sztuka Ludowa Południowego Podlasia i Wschodniego Mazowsza”, Siedlce 2000.
• „Polish Biblical Folk Art”, Provo, USA 2001.
• „Wystawa Szopek Krajów Unii Europejskiej”, Lublin 2006.
• „Mistrz i uczniowie”, Stowarzyszenie Twórców Ludowych w Lublinie, 2009.
• „Rzeźba ludowa”, Centrum Kultury w Lublinie 2010.
•  „Dziś są moje urodziny”, Muzeum Regionalne w Łukowie 2010.
• „Mistrzowie Sztuki Ludowej”, Muzeum Regionalne w Łukowie 2011.
•  „Anioły”, Muzeum Regionalne w Łukowie 2013.
• Wystawa z okazji „Pierwszej Edycji Gali Kultury”, Lublin 2013.
• „Święci Pańscy w kulturze ludowej”, Muzeum Regionalne w Łukowie 2014.
• 50-lecie Łukowskiego Ośrodka Rzeźby Ludowej, 2015.
• „Na ludowo w Łukowie”, Muzeum Regionalne w Łukowie 2015.
• „Galeria rzeźby Łukowskiego Ośrodka Rzeźby Ludowej”, Muzeum Regionalne w Łukowie 2016.
• „Kobieta w sztuce”, Muzeum Regionalne w Łukowie 2018.
•  „A to ludowe i polskie właśnie … Twórczość rzeźbiarza Mieczysława Gaja z Łukowa”, Muzeum Regionalne w Łukowie, 2023 r.

 Konkursy:

• „Twórczość ludowa – kroniką polskiej wsi” – II nagroda, 1976.
•  „Doroczne obrzędy i zwyczaje ludowe z południowego Podlasia” – I nagroda, 1983.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1983” – I nagroda.
• „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1984” – II nagroda.
• Ogólnopolski konkurs sztuki ludowej „Ojczyzna” – III nagroda, Lublin 1984.
• „Sztuka ludowa w X-lecie woj. siedleckiego” – I nagroda, 1985.
• Ogólnopolski konkurs „Rzeźba Ludowa” – wyróżnienie, Warszawa 1985.
• Turniej folklorystyczny „Kurpie contra Podlasie”, Kolno 1985.
• „Sztuka ludowa południowego Podlasia” – II nagroda, 1986.
•  „Wielkanoc” w Spółdzielni Kanon – II nagroda, 1987.
• „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1987” – II nagroda.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1988” – I nagroda.
•  Ogólnopolski konkurs „Ziemia Bliska Sercu” – II nagroda, Toruń 1988.
•  „Szopka ludowa w rzeźbie” w Spółdzielni Kanon – II nagroda, Warszawa 1988.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1989” – I nagroda.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1990” – I nagroda.
•  „Polscy Święci w sztuce ludowej” – III nagroda, Lublin 1991.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1992” – II nagroda.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1993” – I nagroda.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1994” – wyróżnienie.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1995” – I nagroda.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1997” – II nagroda.
•  „Sztuka ludowa południowego Podlasia 1998” – II nagroda.
•  „Twórczość ludowa między Wisłą i Bugiem” – wyróżnienie, 1999.
•  „Gdyńska Szopka” – wyróżnienie, 2000.
• „Milenijna Szopka Bożonarodzeniowa” – wyróżnienie, Gdynia 2000.
• „Sztuka Południowego Podlasia i Wschodniego Mazowsza” – I nagroda, Siedlce 2000.
• Międzynarodowe Targi Bursztynu, Biżuterii, Zegarków – wyróżnienie, Gdańsk 2000.
• „Anioły, Diabły, Ptaki i Muzykanci” – wyróżnienie, Gdynia 2001.
•  „Przegląd Rękodzieła Lubelszczyzny” – II nagroda, Lublin 2002.
• „Rzeźba Ludowa” Fundacja Cepelia – nagroda specjalna, Warszawa 2003.
•  Ogólnopolski konkurs sztuki ludowej „A to polskie właśnie…” – nagroda, Lublin 2004.
• „Sztuka ludowa południowego Podlasia 2005” – I nagroda.
•  Najlepsze prace prezentowane podczas 39., 40., 43., 44., 45. i 46. Ogólnopolskich Targów Sztuki Ludowej w Kazimierzu Dolnym – I miejsce, 2006, 2007, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2018.
•  „Twórca Jarmarku Jagiellońskiego” – wyróżnienie, Lublin 2011, 2012.
•  Konkurs Sztuki Nieprofesjonalnej – III nagroda, Siedlce 2012.
•  „Twórca Jarmarku Jagiellońskiego 2013” – nagroda, Lublin.
•  IV edycja Ogólnopolskiego Konkursu Szopek, Fundacja Orszak Trzech Króli – wyróżnienie, Warszawa 2015.

Źródła i bibliografia:

• Ankieta personalna, teczka osobowa – Archiwum STL