Stefania Topola (ur. 1939) należy do grona najbardziej znanych i cenionych twórczyń regionu opolskiego. Jest niezłomną propagatorką tradycji kroszonkarskich. Jej kroszonki to „wielkie dzieła sztuki na małej skorupce”.
Stefania Topola z twórczością ludową zetknęła się już w dzieciństwie. Początkowo pomagała matce, po której przejęła tradycję zdobienia czyli drapania kroszonek, ale jeż od 1953 r. samodzielnie je wykonywała. W 1958 r. po raz pierwszy wzięła udział w konkursie na najpiękniejszą kruszonkę zdobywając pierwszą nagrodę. Następne lata to kolejne sukcesy.
Artystka uczestniczyła w licznych konkursach, zawsze zdobywając wysokie nagrody i wyróżnienia. Z czasem zdobnicze elementy z wielkanocnych jaj przeniosła też na porcelanę, której malowaniem zajmowała się w opolskiej „Cepelii”, w której pracowała od 1964 r. aż do emerytury. Jej kroszonki i porcelana znajdują się w Muzeach w Opolu, Warszawie, Toruniu, Krakowie, Wrocławiu, Katowicach, Lipsku, a także w zbiorach prywatnych kolekcjonerów. Prace artystki eksponowane były na wielu wystawach pokonkursowych, a także na wystawach sztuki ludowej w kraju i zagranicą.
Od 1973 r. Stefania Topola związana jest ze Stowarzyszeniem Twórców Ludowych, była też wieloletnią prezes Oddziału Opolskiego STL. Wspólnie z Muzeum Wsi Opolskiej organizuje od lat wojewódzki konkurs kroszonkarski, współpracuje także z regionalnymi ośrodkami kultury. Twórczyni bierze udział w targach, kiermaszach i pokazach sztuki ludowej.
Talent, pasja, ogromne zaangażowanie społeczne oraz osiągnięcia twórcze Stanisławy Topoli stawiają ją w rzędzie najwybitniejszych twórców ludowych.
Odznaczenia, nagrody:
- Złoty krzyż Zasługi, 1988;
- Złoty Krzyż Zasługi (po raz drugi), 1998;
- Zasłużony dla Kultury Polskiej, 2008;
- Srebrny medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, 2009;
- Dyplom Ministra Kultury i Sztuki, 1997 r;
- Nagroda Wojewody Opolskiego, 1998;
- Nagroda Ministra Kultury, 2002.
Wystawy:
Prace artystki eksponowane były na wielu wystawach pokonkursowych, m.in. w 2015 r. i w 2017, 2019 r. w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu, w Domu Kultury w Tułowicach, Rudnikach, wystawa kroszonek zorganizowana przez Stowarzyszenie Miłośników Lipskiej Pisanki i Tradycji w Lipsku.
Konkursy:
Twórczyni uczestniczyła w licznych konkursach, m.in. w Ogólnopolskim Konkursie na Pisankę Wielkanocną „Jajka i święconki Wielkanocne”, „Zdobienie jaj wielkanocnych”, „Pisanki i palmy wielkanocne”, „Międzynarodowym konkursie plastyki obrzędowej” zawsze zdobywając wysokie nagrody i wyróżnienia.
Źródła i bibliografia:
- Ankieta personalna, teczka osobowa – Archiwum STL.
- Kraczoń Katarzyna, Pisanki, Lublin 2017.
- Smolińska Teresa, Jubileusz mistrzyni Stefanii Topoli – kroszonkarki, zdobniczki porcelany i gawędziarski, „Twórczość Ludowa” 2019, nr 1-2, s. 19-23.
