Twórcy ludowi - Oddział Kurpiowski - Zdzisław Bziukiewicz

Zdzisław Bziukiewicz

Pająki Wyroby z bursztynu Oddział Kurpiowski

Kontakt:

Wach, powiat ostrołęcki
Zdzisław ttel. 607 676 356
email: kurpiewach@tlen.pl
www.kurpie.com.pl

Zdzisław Bziukiewicz urodził się w Kadzidle. Od najmłodszych lat zajmuje się tradycyjną kurpiowską obróbką  bursztynu. Umiejętność tę przejął od swoich rodziców – Stanisława i Marianny, którzy uratowali bursztyniarstwo na Kurpiach. Stanisław Bziukiewicz (1923-2009) był ponad 70 lat związany z bursztynem. Jeszcze jako mały chłopiec, a było to na przełomie lat 20. i 30. ubiegłego stulecia, wspólnie ze swoim ojcem Konstantym, wyrabiali papierośnice i fajki bursztynowe, które sprzedawali Żydom w Myszyńcu. Po wojnie już jako dorosły mężczyzna zetknął się z Wiktorem Deptułą z Surowego i od niego nauczył się toczyć bursztyn na kołowrotku. Przez długie lata swoje wyroby sprzedawał na targu w Myszyńcu. W poszukiwaniu bursztynu objechał całe Kurpie, gdzie występuje ten surowiec. W 1958 r. swoją pasją bursztyniarstwa zaraził żonę Mariannę. Ich wyroby są we wszystkich muzeach, które mają zbiory bursztyniarstwa. Byli bohaterami bardzo wielu programów telewizyjnych i radiowych oraz reportaży prasowych.

Zdzisław Bziukiewicz bursztyn obrabia ręcznie, przy pomocy tradycyjnego kołowrotka tzw. kółka, bez użycia nowoczesnych metod i narzędzi. Jako jedyny robi bursztynowe kierce i pająki. Odtwarzam też stare kurpiowskie wzory. Wśród wykonywanych przez niego korali czy naszyjników nie ma dwóch jednakowych. Również kształty paciorków są różne: kulki, listki, naturalne bryłki, śliwki, a kolory bursztynu niezliczone.

Jego prace można spotkać w wielu polskich muzeach i galeriach, m.in.: w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Państwowym Muzeum Etnograficznym w Toruniu, Państwowym Muzeum Etnograficznym w Krakowie , Państwowym Muzeum Ziemi  w Warszawie, Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, Muzeum Mazowieckim w Płocku, Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie, w Stowarzyszeniu Twórców Ludowych w Lublinie.

Uczestniczył w wielu wystawach, różnych konferencjach o tematyce regionalnej, agroturystycznej i innych. Współpracuje z wieloma organizacjami i instytucjami państwowymi, co owocuje udziałem w różnego rodzaju kiermaszach, lekcjach muzealnych, warsztatach, wystawach, prezentując swój unikatowy w skali kraju zawód.

Od wielu lat propaguje i naucza bursztyniarstwa kurpiowskiego w szkołach, domach kultury i muzeach. W  latach 1996-1997 brał udział w Ministerialnym programie „Ginące Zawody”, prowadząc zajęcia z tradycyjnej obróbki bursztynu w Kadzidle. Od 2003 roku razem z żoną Laurą w swoim domu zaczął prowadzić lekcje z młodzieżą, dziećmi, grupami turystów i wycieczkami w zakresie bursztyniarstwa i koronki, kwiatów z bibuły i pisanek kurpiowskich. Ubrani w tradycyjny strój kurpiowski przybliżają historię regionu, jego folklor, obrzędy i zdradzają tajniki swoich zawodów. Każdy ma okazję samodzielnie obrobić bursztyn czy wydziergać frywolitkę. Jest to jedyna okazja, by w tym samym miejscu i czasie poznać te dwie unikatowe w skali kraju dziedziny twórczości ludowej.

W 2007 roku podjął się trudu stworzenia profesjonalnej strony internetowej www.kurpie.com.pl, poświęconej kulturze kurpiowskiej. Przy pomocy tego portalu daje okazję poznać całemu światu niezwykłe piękno Kurpiowszczyzny, jej historii, folkloru, artystów i twórców ludowych, zespoły folklorystyczne, a także swoje niezwykłe rękodzieło. Dzięki jego zaangażowaniu, strona ta stała się największą bazą informacji o tym regionie w internecie. W październiku 2010 serwis Kurpie (www.kurpie.com.pl) otrzymał wyróżnienie w konkursie „e-warszawiaki, czyli Syrenka w sieci”, na najlepsze mazowieckie strony internetowe i nagrodę specjalną Marszałka Mazowsza a 2011 roku za ową witrynę  otrzymał z rąk wicepremiera Waldemara Pawlaka, wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie pt. „Europa w każdej gminie”.

W 2009 roku wspólnie z żoną udostępnili dla zwiedzających Muzeum Kurpiowskie w Wachu. Ma ono charakter regionalny, mieści się na terenie naszego gospodarstwa we wsi Wach nr 14. Wach położony jest w samym środku Puszczy Kurpiowskiej, w połowie drogi między Kadzidłem a Myszyńcem, przy trasie z Warszawy na Mazury. W tej chwili jest tam zgromadzonych ponad 15 tys. eksponatów, dotyczących dawnego życia Kurpiów. Większość zbiorów prezentowanych jest w  stodole, a duże przedmioty, jak maszyny rolnicze i gospodarskie, stoją na podwórku. Eksponaty zostały podzielone na działy tematyczne : tkactwo, bursztyniarstwo, stolarstwo, szewstwo, plecionkarstwo, wyposażenie domu, wyposażenie gospodarskie oraz maszyny i narzędzia rolnicze. W miarę powiększania się zbiorów będą powstawały nowe działy. Zbiory ciągle się powiększają, gdyż cały czas staramy się ocalić od wyrzucenia na śmieci, oddania na złom czy spalenia przedmioty dawnego użytku, niebędące już potrzebne współczesnym gospodarzom.

Od 1995 r. jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie. Był wieloletnim członkiem  Zarządu Głównego S T L, a w latach 2001-2005 jego wiceprezesem. Od wielu lat jest członkiem: Zarządu Głównego Związku Kurpiów (obecnie – sekretarz Oddziału Związku Kurpiów w Kadzidle), Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego im. A. Kopcia w Zawadach, Towarzystwa Kurpiowskiego „ Strzelec” w Czarni, Stowarzyszenia Polskich Muzealników Prywatnych.

Odznaczenia i nagrody:

  • Srebrny Krzyż Zasługi, 2001;
  • Nagroda Starosty Ostrołęckiego, 2003, 2015;
  • „Kurpik” w dziedzinie twórczość ludowa, 2005;
  • Nagroda Wójta Gminy Kadzidło, 2009;
  • Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt pracy twórczej, 2009, 2016;
  • Odznaka „Zasłużony dla kultury Polskiej”, 2014;
  • Medal „Pro Masovi”, 2013, 2019;
  • Medal Zasłużony dla „Cepelii”, 2014;
  • Medal 100-lecia Odzyskania Niepodległości, 2018.

Konkursy:

  • Konkurs „Rękodzieło Wsi Kurpiowskiej”, I miejsca;
  • Przegląd Kurpiowskiej Puszczy Białej i Zielonej, Muzeum Kultury Kurpiowskiej;  1986, 1990, 1994, 1998 i 2001 – I miejsce.

Źródła i bibliografia:

Galeria prac