Czesława Kaczyńska (ur. 1943 r.) należy do najbardziej znanych twórczyń kurpiowskich. Wszechstronnie utalentowana, już od ponad 60 lat prezentuje swoje umiejętności w wielu dziedzinach sztuki ludowej: zdobnictwie wnętrz, hafciarstwie, tkactwie, koronczarstwie i plastyce obrzędowej.
Zamiłowanie do tradycji regionu wyniosła z domu rodzinnego, od najmłodszych lat wzrastała w atmosferze zamiłowania do sztuki ludowej. Pierwsze wycinanki wykonała pod okiem babci Antoniny Staśkiewicz. Czesława Kaczyńska szybko jednak osiągnęła indywidualny styl, kontynuując jednocześnie tradycyjne formy wycinanki kurpiowskiej, jak leluje, gwiazdy, wycinanki sylwetowe (koniki, ptaki). Z biegiem lat jej prace nabrały nowego wyrazu artystycznego poprzez stosowanie dużych formatów i wprowadzenie własnych elementów wzorniczych. Oprócz najbardziej reprezentatywnej wycinanki artystka wypowiada się w innych dziedzinach sztuki ludowej: tkactwie, hafcie (tradycyjne bluzki, obrusy, serwety), koronczarstwie (wstawki do stroju ludowego i pościeli), plastyce obrzędowej (pieczywo obrzędowe – byśki, nowe latka) i zdobniczej (kierce, kwiaty z bibuły).
Czesława Kaczyńska to również propagatorka folkloru kurpiowskiego, założyła zespół regionalny działający przy Kole Gospodyń Wiejskich w Dylewie. Szerząc kulturę regionu, aktywnie uczestniczy w pokazach rękodzielniczych dla dzieci i młodzieży, w targach sztuki ludowej, kiermaszach na terenie całego kraju i za granicą (m.in. w Tunezji, Szwecji, Niemczech, Austrii, Danii). Jej pasja działania przejawia się uczestnictwem w życiu społecznym, m.in. przez wiele lat pełniła funkcję prezesa Oddziału Kurpiowskiego STL, była członkiem prezydium Zarządu Głównego Związku Kurpiów, wiceprezesem Zarządu Głównego STL, członkiem rady Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce.
Artystka utworzyła w swoim domu tradycyjną izbę kurpiowską, pielęgnując w ten sposób tradycje rodzinne. Zamiłowanie do twórczości ludowej i umiejętności wykonywania tradycyjnych wyrobów sztuki kurpiowskiej przekazała swojej córce i wnuczkom.
Jest laureatką wielu nagród i wyróżnień na sztukę ludową.W swoim dorobku twórczym ma 23 wystawy indywidualne i ponad 40 zbiorowych. Prace Czesławy Kaczyńskiej znajdują się w wielu muzeach w Polsce oraz prywatnych kolekcjach w kraju i za granicą.
Od 1976 roku należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych, nazywana jest Ambasadorem Kurpiowszczyzny.
Odznaczenia i nagrody:
- Odznaka Zasłużony Działacz Kultury, 1997;
- Srebrny Krzyż Zasługi, 1998;
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 2001;
- Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej, 2005;
- Brązowy Medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”, 2006;
- Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, 2010;
- Srebrny Medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”, 2014;
- Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2017.
Wystawy:
- Twórczość Czesławy Kaczyńskiej, Krajowy Dom Twórczości Ludowej w Lublinie, 2001/2002;
- Wystawa prac Czesławy Kaczyńskiej z okazji przyznania Nagrody im. Oskara Kolberga, Muzeum w Przysusze, 2005;
- Z papieru wycięte. Wystawa z okazji 50-lecia pracy twórczej, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, 2007;
- Autorska wystawa wycinanek Czesławy Kaczyńskiej, Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie, 2009;
- Wystawa z okazji 60-lecia pracy twórczej Czesławy Kaczyńskiej, Muzeum w Łomży, 2016;
- Gwiazda Kurpiowska, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, 2018.
Prace Czesławy Kaczyńskiej były także prezentowane na ponad 40 wystawach zbiorowych, pokonkursowych.
Konkursy:
Czesława Kaczyńska jest laureatką wielu konkursów regionalnych i ogólnopolskich, zdobywczynią licznych nagród i wyróżnień.
Źródła i bibliografia:
- Kraczoń Katarzyna, Wycinanki, Lublin 2020.
- Lewandowska Anna, Czesława Kaczyńska – dziewczyna z kurpiowskiej pocztówki, 2018, https://plock.wyborcza.pl/plock/7,35681,24003689,czeslawa-kaczynska-dziewczyna-z-kurpiowskiej-pocztowki-ona.html;
- Sołobodowski Marian, Czesława Kaczyńska, 2005,https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-czeslawa_kaczynska.
Inne źródła:
- Czesława Kaczyńska Kurpiowska Gwiazda, 2018, https://www.youtube.com/watch?v=044Utg5MZ-Y;
- Letnia szkoła wycinankarska – Czesława Kaczyńska, 2014, https://www.youtube.com/watch?v=_AfXINiuRRU;
- Wieczór Wielkanocny z Czesławą Kaczyńską, 2015, https://www.youtube.com/watch?v=u9Skvhlbrzk.
