Irena Najdek (ur. 1933 r.) zamiłowanie do haftu wyniosła z rodzinnej wsi kujawskiej. Początkowo haftowała na użytek własny a od 1969 r. rozpoczęła współpracę z „Cepelią” wykonując bogato zdobione brusy, bieżniki i elementy strojów ludowych. Za wysoki poziom artystyczny swoich prac uzyskała w 1987 r. tytuł „Mistrza Rękodzieła Ludowego” przyznawany wybitnym twórcom ludowym przez MKiS, natomiast w 1981 r. została przyjęta do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Zadebiutowała w 1974 r. udziałem w konkursie sztuki ludowej organizowanym przez Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku uzyskując II nagrodę.
Hafty Ireny Najdek odznaczają się bogactwem ornamentów, ciekawą kompozycją ale przede wszystkim starannością wykonania. Haftuje tradycyjne elementy kobiecego świątecznego, tj. czepce, fartuchy, kołnierzyki, halki oraz współczesne formy – obrusy, bieżniki, komplety serwetek i pościeli. W swojej twórczości wykorzystuje dawne motywy haftu kujawskiego, są to kłosy, misterne wici roślinne, pączki kwiatowe, liście dębu, kwiaty i liście róży, dzwonki, pączki kwiatowe młode i dojrzałe kiście winogron, różnego rodzaju liście, modrzewiowe gałązki. Największe sukcesy osiągnęła jednak jako twórczyni czepców, haftuje je na batyście, tiulu oraz płótnie. Znana jest szczególnie z czepców haftowanych techniką snutkową. Za twórczą prace uzyskała wiele czołowych nagród i wyróżnień.
Prace artystki prezentowane były na licznych wystawach w całej Polsce a także na Białorusi czy w Dani, znajdują się one w licznych muzeach, m.in. we Włocławku, Toruniu, Warszawie, Krakowie, Lublinie.
Irena Najdek przez wiele lat prowadziła pokazy i warsztaty rękodzielnicze. Sześciokrotnie od 1986 do 2009 r. pełniła funkcję prezesa Oddziału Włocławskiego STL.
Odznaczenia, nagrody:
- Tytuł Mistrz Rękodzieła Ludowego nadany przez Ministra Kultury i Sztuki, 1983;
- Odznaka Zasłużony Działacz Kultury, 1989;
- Nagroda w dziedzinie twórczości ludowej nadana przez Ministra Kultury i Sztuki, 1997;
- Srebrny Krzyż Zasługi, 1998;
- Medal 60-lecia Cepelii, 2000;
- Od 2000 r. corocznie otrzymywała nagrodę Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Konkursie Aktywności Twórczej w Dziedzinie Sztuki Ludowej dla Twórców z Województwa Kujawsko-Pomorskiego;
- Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”, 2017;
- Medal Marszałka Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis, 2021.
Wystawy:
- W harmonii z tradycją. 40-lecie Oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych we Włocławku. Sztuka ludowa, rękodzieło i rzemiosło. Prace Twórców należących do Oddziału w latach 1981-2021, Muzeum Etnograficzne we Włocławku, 2021, wystawa zbiorowa;
- Niezwykłe ręce wierne tradycji. Zofia Bielecka, Regina Majchrzak, Irena Najdek, Muzeum Etnograficzne we Włocławku, 2013, wystawa monograficzna.
Źródła i bibliografia:
Ankieta personalna, teczka osobowa – Archiwum STL
https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-irena_najdek
https://www.radiopik.pl/6,93725,nagrody-i-medale-dla-tworcow-ludowych-jubileusz-
