Marta Walczak-Stasiowska (ur. 1959 r.) jest rdzenną góralką, znaną i utalentowaną malarką na szkle, córką znanego, nieżyjącego już malarza Zdzisława Walczaka. Pierwszy kontakt z malarstwem miał już w wieku siedmiu lat, kiedy to razem z ojcem uczęszczała na kurs organizowany przez Związek Podhalan, a prowadzony przez Jana Jachimiaka absolwenta Szkoły Kenara, który wprowadzał do swych obrazów elementy sztuki współczesnej, jednak taka estetyka nie odpowiadała malarce.
Tematyka prac Marty Walczak-Stasiowskiej jest niemal wyłącznie religijna a ulubionym tematem są Madonny, znajdujemy w nich Matkę Boską Bolesną, Zielną a także Ostrobramską czy „Cygańską”. Na jej obrazach są również postacie tradycyjnych świętych, scenki rodzajowe, barwne postacie zbójników, pasterek czy muzykantów. Częstym tematem są aniołowie.
Jej obrazy na szkle mają formę tradycyjną, malowane często na czarnym, granatowym tle są przejrzyste, z dopiętą, dopracowaną kreską, tradycyjnymi motywami i czytelną, jednoznaczną kolorystyką, wśród której dominuje czerwień. Są uznawane za „najbardziej góralskie” z pośród malowanych na Podhalu. W ornamentyce nie ogranicza się do dawnych dużych kwiatów tulipana lub róży, gwiazdy czy kuli, w obrazach znajdziemy także wzory z haftów artystki, bo bliski jej sercu jest również haft który wykonuje od piętnastego roku życia. Uczyła się go podpatrując sąsiadki, wybitne artystki Zofię Obrochtową, Marię Pachową czy Stanisławę Cukrową.
Godne podkreślenia jest przywiązanie Marty Walczak-Stasiowskiej do tradycyjnego, ręcznego wykonywania haftu. Haftuje pełnym haftem, kolorowym a jej ulubionym motywem jest ujmowana w różny sposób lilia złotogłów. Swoje prace prezentowała na 26 wystawach indywidualnych, wzięła też udział w ponad 90 wystawach zbiorowych.
Obrazy artystki znane są także za granicą: w Anglii, Austrii, Bułgarii, Francji, Holandii, Niemczech, RPA, USA, w Szwecji, na Węgrzech i we Włoszech. W Polsce można je obejrzeć w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, w muzeum w Krakowie, Toruniu, Lublinie, Zakopanem. Jest laureatką wielu prestiżowych nagród i wyróżnień a zwieńczeniem jej zasług w dziedzinie twórczości artystycznej jest otrzymana w 2018 r. Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Marta Walczak-Stasiowska prowadziła liczne warsztaty dla dzieci i młodzieży w Lublinie, Jeleniej Górze, Warszawie, Bielsku-Białej, Zakopanem, Poroninie, Musznej.
Do Stowarzyszenia Twórców Ludowych należy od 2005 r., w latach 2009 – 2013 pełniła funkcję Członka Sądu Koleżeńskiego STL.
Odznaczenia, nagrody:
- Medal z okazji 60-lecia „Cepelii’, 2009.
- Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2011.
- Brązowy Medal Gloria Artis, 2014.
- Dyplom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za szczególne zasługi w upowszechnianiu kultury ludowej, 2017.
- Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2018.
Wystawy:
- Swoje prace prezentowała na 26 wystawach indywidualnych w kraju i zagranicą oraz 92 wystawach zbiorowych.
- Oblicza Frasobliwego, Zakopiańskie Centrum Kultury, Zakopane, wystawa pokonkursowa, zbiorowa
- W stronę nieba. 20 lat malarstwa na szkle Marty Walczak-Stasiowskiej, Zakopiańskie Centrum Kultury, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór, 2023, wystawa indywidualna.
- Z niewiast najsławniejsza. Tematy maryjne w malarstwie ludowym, Galeria Sztuki Ludowej STL, Lublin 2023.
Konkursy:
- Michał Archanioł i przyjaciele, Wilkowice, 2004, III nagroda;
- A to Polskie właśnie, Lublin 2004, wyróżnienie;
- Święty Florian w sztuce ludowej, Wilkowice, 2005, I nagroda;
- Pasja, Bielsko Biała, 2006, I nagroda;
- Żeńcy, Wilkowice 2007, II nagroda;
- Książę Niebios i Święci Polscy, Wilkowice, 2008, II nagroda;
- Od Zwiastowania Do Zielonych Świątek, zwyczaje i obrzędy polskie, Wilkowice, 2009, nagroda;
- Święty Franciszek w sztuce ludowej, Tychy, 2009, nagroda;
- Godnie Święta, Bielsko Biała, 2010, II nagroda;
- Adwent, Wilkowice, 2011, I nagroda;
- Anioły – Boży posłańcy, Wilkowice, 2012, nagroda;
- Patron, Wilkowice, 2013, nagroda;
- Konkurs Sercem Malowane, Wilkowice, 2015, I nagroda;
- Konkurs za najlepsze prace prezentowane na stoisku, Kazimierz Dolny, 2007, 2008, 2009, 20112012, 2013, 2014, 2016, 2017, nagroda;
- Twórca Jarmarku Jagiellońskiego, Lublin, 2012, 2014, 2017, nagroda;
- Konkurs z cyklu „Rok Polski”, Wilkowice, 2017, II nagroda;
- Oblicza Frasobliwego, Zakopiańskie Centrum Kultury, Zakopane, 2021, wyróżnienie;
- Z niewiast najsławniejsza. Wizerunki maryjne w malarstwie ludowym, STL, Lublin, 2022, II nagroda;
- Święci Cyryl i Metody, współpatroni Europy, Gminna Biblioteka w Wilkowicach, 2022 – Grand Prix;
- Rodzina, Zakopiańskie Centrum Kultury, Czerwony Dwór, Zakopane, 2023 – I nagroda w dziedzinie malarstwa.
Źródła i bibliografia:
- Ankieta personalna, teczka osobowa – Archiwum STL.
- Z niewiast najsławniejsza. Tematy maryjne w malarstwie ludowym, red. K. Kraczoń, Lublin 2023.
- Zakopiańskie malarstwo na szkle. Zdzisław Walczak, Marta Walczak-Stasiowska, Zakopane, 2018.
Filmy:
Zakopiańskie malarstwo na szkle: Zdzisław Walczak, Marta Walczak-Stasiowska, 2018, reportaż, https://www.tvp.pl/program-tv/zakopianskie-malarstwo-na-szkle-zdzislaw-walczak-marta-walczak-stasiowska/5e0ff25ed034107fc052e3df
