Stanisława Mąka (ur. 1938 r.) jest jedną z nielicznych tak wszechstronnie uzdolnionych współczesnych twórców ludowych. Zajmuje się malarstwem, rzeźbą, plastyką obrzędową i zdobniczą. Malarstwem zajmuje się od 25. roku życia, a zdolności do malowania odziedziczyła po swojej mamie. Twórczyni podejmuje różnorodną tematykę, w jej malarstwie wyczuwa się wyraźne tendencje realistyczne, ożywione narracyjnością – postacie pokazywane są w ruchu, tętnią życiem. Odtwarzając wiernie rzeczywistość dokumentuje w swoich dziełach dawną architekturę wiejską: stare chaty, kościoły, młyny. Jako wnikliwy obserwator przedstawia dawne obrzędy i zwyczaje: herody, dożynki, weselny orszak, darcie pierza czy „wianki sobótkowe”. Chętnie maluje też sceny życia wsi, które ukazują tradycyjne zajęcia wiejskie wykonywane w różnych porach roku: orkę, żniwa, sianokosy. Od wielu lat Stanisława Mąka wykonuje także rzeźby w drewnie w których dominuje tematyka sakralna. Twórczyni zajmuje się także zdobieniem jajek metodą batikową a także wycinankarstwem.
Stanisława Mąka jest uczestniczką licznych wystaw i konkursów zarówno regionalnych jak i ogólnopolskich. Jej twórczy dorobek został zaprezentowany na indywidualnych wystawach: wycinanki – w Domu Kultury w Krasnymstawie i Chełmie malarstwa w Galerii Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie na Przeglądach Twórczości Ludowej w Krasnymstawie). Prace wystawiane były także za granicą (Niemcy, USA). Twórczyni prowadzi zajęcia warsztatowe z dziećmi i młodzieżą przekazując tradycje sztuki ludowej. Jej prace znajdują się w muzeach w całej Polsce a także w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą. Uczestniczy w ogólnopolskich targach sztuki ludowej i kiermaszach. Do Stowarzyszenia Twórców Ludowych należy od 1978 r.
W 2014 r. namalowała dwa portrety Oskara Kolberga z okazji Roku im. Oskara Kolberga, które wykorzystane były w trakcie imprez organizowanych przez instytucje kultury, m.in. Muzeum Regionalne w Suwałkach na wystawie związanej z obchodami Roku im. Oskara Kolberga.
Jest laureatką wielu nagród i wyróżnień w konkursach na sztukę ludową.
Nagrody, odznaczenia:
- Odznaka Zasłużony Działacz Kultury, 1978;
- Dyplom Ministra Kultury i Sztuki, 1981;
- Nagroda Kulturalna Województwa Lubelskiego, 2014;
- Złoty Krzyż Zasługi, 2016;
- Nagroda im. Oskara Kolberga, 2021.
Wystawy:
Prace artystki prezentowane były na indywidualnych wystawach:
wycinanki – w Domu Kultury w Krasnymstawie i Chełmie (2005),
malarstwa w Galerii Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie (2005 i 2011),
Na wystawach zbiorowych , pokonkursowych podczas Przeglądów Twórczości Ludowej w Krasnymstawie (2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014).
Prace wystawiane były także za granicą (Niemcy, USA).
Konkursy:
- Sztuka Ludowa Środkowej Lubelszczyzny, Muzeum Lubelskie, 1973 – III nagroda;
- Wojewódzki Przegląd Twórczości Ludowej w Chełmie, 1980 – III nagroda;
- Przegląd Twórczości Ludowej Woj. Chełmskiego, 1984, 1988,1990 – I nagroda; 1986, 1989, 1996, 1997 – II nagroda;
- Ogólnopolski Konkurs „Współczesna Sztuka Ludowa”, STL w Lublinie, 1994 – wyróżnienie;
- Konkursie „Między Wisłą a Bugiem”, STLw Lublinie, 1999 – II nagroda;
- Przeglądzie Twórczości Ludowej w Krasnymstawie, 2005, 2012, 2013, 2014 – II nagroda, 2011 – I nagroda;
- Przegląd Twórczości Ludowej w Chełmie, 2007, 2010 – Nagroda Główna;
- IV Wojewódzki Przegląd na Palmę i Pisankę Wielkanocną, 2023 – I nagroda.
Bibliografia:
- Mironiuk-Nikolska Alicja, Stanisława Mąka, https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-stanislawa_maka.
- Stanisława Mąka, Walerian Mąka, Malarstwo olejne, wycinanka, pisanki, rzeźby, wiersze, Chełm 2018.
Inne źródła:
- Ankieta personalna, teczka osobowa – Archiwum STL.
- Stanisława Mąka. 46. Nagroda im. Oskara Kolberga, https://www.youtube.com/watch?v=VCCCtVip13g
