Włodzimierz Ostoja-Lniski (1949-2024)

Włodzimierz Ostoja-Lniski urodził się 16 września 1949 roku w Tucholi. Przez całe swoje życie zawodowe pracował jako nauczyciel. W wieku 18 lat zaczął rzeźbić, wzorując się na pracach kaszubskiego rzeźbiarza Władysława Licy, które znał z rodzinnego domu, z kolekcji zgromadzonej przez ojca. Pierwszy raz artysta zaprezentował swoje rzeźby w 1970 roku w Tucholi z okazji Dni Borów Tucholskich. W maju 2002 roku artysta został przyjęty do Stowarzyszenia Twórców Ludowych.

Ostoja-Lniski inspiracji do swojej twórczości poszukuje przede wszystkim w Biblii i żywotach świętych. Czerpie też pomysły z dziedzictwa dawnej kaszubskiej kultury ludowej. Rzeźbi głównie w drewnie lipowym, posługując się nożem i dłutem. W jego pracach dominują wizerunki Chrystusa Ukrzyżowanego, Frasobliwego, Matki Boskiej Bolesnej, Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Figury wykonywane przez artystę charakteryzują się bogatą polichromią, utrzymaną w charakterystycznej i wyróżniającej jego prace żywej, intensywnej kolorystyce opartej na barwach podstawowych. Jednak przede wszystkim artysta tworzy płaskorzeźby głównie o tematyce religijnej, np. Pokłon Trzech Króli, Niewiasty pod krzyżem, Ostatnia Wieczerza, Adam i Ewa, Pieta i in.  Wykonuje również bożonarodzeniowe szopki, zarówno w formie płaskorzeźb, jak i wielofigurowych kompozycji. Włodzimierz Ostoja-Lniski jest także autorem kilku kapliczek. Świętą Rozalię ustawił w Czersku na swojej posesji. Święty Hubert znajduje się w miejscowości Świt koło Tucholi, św. Izydor w Leśnie koło Brus, Matka Boska z Dzieciątkiem w Nierostowie, w okolicach Przechlewa, Matka Boska Różańcowa usytuowana jest w Osiu koło Świecia. Twórca jest też autorem XIV stacji drogi krzyżowej w kaszubskim sanktuarium maryjnym w Sianowie koło Kartuz. Wykonał także rzeźbę św. Wojciecha do ołtarza, przy którym 11 czerwca 1987 roku w Gdyni mszę św. odprawił Jan Paweł II.

Przygodę z malarstwem na szkle Włodzimierz Ostoja-Lniski rozpoczął dość późno, dopiero w grudniu 2002 roku, zainspirowany twórczością innych zaprzyjaźnionych artystów. Na jego obrazach dominują wizerunki świętych z przynależnymi im atrybutami i imionami. Postacie świętych otaczane są motywem roślinnym, składającym się z żółto-czerwonych kwiatów i zielonych liści. Nawiązując do tradycji kaszubskiego malarstwa na szkle wykonuje także drzeworyty, których fragmenty umieszcza w swoich obrazach na szkle, uzupełniając je bogatą dekoracją kwiatową. Właśnie za tę twórczość w 2007 roku Włodzimierz Ostoja-Lniski uhonorowany został przez Marszałka Województwa Pomorskiego stypendium twórczym na realizację projektu pt. „Reaktywacja Kaszubskiego malarstwa na szkle oraz rzeźby ludowej”.

Włodzimierz Ostoja-Lniski jest jedynym współczesnym twórcą, który odważył się na nowo powrócić do trudnej techniki drzeworytu, zarzuconej przez artystów ludowych w XIX wieku i trochę już zapomnianej.

Jest kilkukrotnym stypendystą Marszałka Województwa Pomorskiego. Prace artysty posiada w swoich zbiorach już dwadzieścia jeden muzeów w całym kraju, w tym m.,in. Muzeum Okręgowe w Toruniu, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy i Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie, które prowadzi międzynarodowe badania nad drzeworytnictwem ludowym. Wszystkie prace artysty zostały skatalogowane i znajdują się także w utworzonym Wirtualnym Muzeum Drzeworytów Ludowych.

Zmarł 22 listopada 2024 roku.

Wystawy (wybór)

• Muzykanci ludowi w rzeźbie, Muzeum Akordeonu wspólnie i Muzeum Zachodnio-Kaszubskie w Bytowie, 2013, wystawa zbiorowa.
• W godni czas. Twórcy ludowi o Bożym Narodzeniu,  Muzeum Śląskie, Katowice, 2013, wystawa zbiorowa.
• Ostoja Lniscy. Pomiędzy akademią a sztuką ludową. Rodzinny dwugłos o sztuce, Muzeum Historyczno-Etnograficzne w Chojnicach, 2015, wystawa rodzinna.
• Nasi patroni w ludowym drzeworycie kaszubskim, Centrum Informacji Turystycznej w Czersku, 2017, wystawa indywidualna.
• Wystawy indywidualne w Powiatowym Domu Kultury w Chojnicach i Sępowie Krajeńskim, 2017.
• Święte postacie na szkle malowane, Galeria Sztuki Ludowej STL, Lublin, 2020, wystawa zbiorowa.
• Św. Michał Archanioł w sztuce ludowej, Gminny Ośrodek Kultury w Stryszawie, 2020, wystawa zbiorowa.
• Współczesna Sztuka Ludowa w Borach Tucholskich, Tucholski Ośrodek Kultury, 2021, wystawa pokonkursowa.
• Włodzimierz Ostoja-Lniski. Rzeźba – malarstwo na szkle – drzeworyt, Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie, 2022, wystawa indywidualna.
• Pradzieje zbawienia. Starotestamentowe wizerunki Boga i człowieka w rzeźbie ludowej, STL, Lublin, 2022, wystawa zbiorowa.

Konkursy (wybór)

• Ogólnopolski Konkurs Malarstwa Ludowego, 2005, I nagroda.
• III Ogólnopolski Konkurs Sztuki Ludowej Pędzlem i dłutem, Muzeum Częstochowskie, 2006, I nagroda.
  
• Rok polski – od Zwiastowania do Zielonych Świątek, Biblioteka Wilkowice, Gminny Ośrodek Kultury w Lipnie, 2009, nagroda.
• Twórca Jarmarku Jagiellońskiego, nagroda za najlepsze prace prezentowane na stoisku, nagroda w dziedzinie malarstwa, Lublin 2012.
• Międzynarodowy Konkurs Malarstwa na Szkle pt. „Dzieło rąk i serca”, Bielsko Biała, 2015, nagroda.
• Konkurs Sztuki Ludowej im. Józefa Chełmowskiego, Bytów, 2018, I nagroda.
• IX Ogólnopolski Konkurs Malarstwa na Szkle pt. „Kolorowy świat niepodległości”, regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku Białej, 2017, II nagroda.
• XVII Konkurs Sztuki i Rękodzieła w Słupsku, 2019, nagroda główna.
• Konkurs Współczesnej Sztuki Ludowej w Borach Tucholskich, Tuchola, 2020, I nagroda – malarstwo na szkle, II nagroda – rzeźba i płaskorzeźba.
• Konkurs Rzeźbiarski z cyklu „Patroni naszych kościołów”, Gminny Ośrodek Kultury w Stryszawie, 2020, wyróżnienie.
• Konkurs Współczesnej Sztuki Ludowej w Borach Tucholskich, Tucholski Ośrodek Kultury, 2021, II nagroda – rzeźba,  I nagroda – malarstwo na szkle i drzeworyty;
• II Konkurs Sztuki Ludowej im. Józefa Chełmowskiego, Brusy – Bytów, 2021, nagroda główna.
• „Święci Cyryl i Metody, współpatroni Europy”, Gminna Biblioteka w Wilkowicach, 2022, II nagroda;
• Z niewiast najsławniejsza. Wizerunki maryjne w malarstwie ludowym, STL, Lublin, 2022 – II nagroda.

Źródła i bibliografia

• Folga-Januszewska D. , Kaszubskie ostoje obrazów, Olszanica 2019.
• Kraczoń K. , Kaszubskie drzeworyty ludowe Włodzimierza Ostoi-Lniskiego, „Twórczość Ludowa” 2017, nr 3-4, s. 65.
• Kraczoń K., Krainy wyobraźni i miejsca sztuki, czyli kaszubskiej ostoje obrazów, „Twórczość Ludowa” 2019, nr 3-4, s. 55-56.
• Pluto-Prądzyńska G., Włodzimierz Ostoja-Lniski. Rzeźbiarz, malarz, drzeworytnik, Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych, Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie, http://www.drzeworyty.pl/fascynacje/wlodzimierz-ostoja-lniski-rzezbiarz-malarz-i-drzeworytnik.html.
• Ostoja Lniscy. Pomiędzy Akademią a sztuka ludową. Rodzinny dwugłos o sztuce, tekst: Barbara Zagórska, Sławomir Marzec, Lidia Białkowska, Paulina Buźniak, Chojnice 2015, katalog wystawy.
• Pokropek M., 1050 lat Polski chrześcijańskiej. Od św. Wojciecha do św. Jana Pawła II. W sztuce ludowej ze zbiorów Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach, Brwinów 2016.
• Pokropek M., Rok polski w sztuce ludowej, Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach, Brwinów 2017.
• Pokropek M., Ku niepodległości, Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach, Brwinów 2016.
• Smolińska A., Rozmowa z Włodzimierzem Ostoja Lniskim rzeźbiarzem amatorem z Czerska, „Nowa Wieś”, 17.04.1988.

Inne źródła:

• Materiały, korespondencja i dokumenty zgromadzone w teczce osobowej Dionizego Purty, archiwum Stowarzyszenia Twórców Ludowych.
• Zdanowska Lucyna, Konkurs Współczesnej Sztuki Ludowej w Borach Tucholskich, https://tygodnik.pl/pl/11_wiadomosci/8765_konkurs-wspolczesnej-sztuki-ludowej-w-borach-tucholskich.html

opracowanie: Katarzyna Kraczoń