Twórcy ludowi
Stowarzyszenie Twórców Ludowych jest organizacją, która w pełni realizuje zapisy Konwencji UNESCO ws. ochrony dziedzictwa kulturowego w kwestii identyfikacji autentycznego twórcy ludowego (depozytariusza). Zrzesza zweryfikowanych pod względem etnograficznym twórców ludowych w zakresie wszystkich dziedzin sztuk plastycznych i folkloru tj. wykonawstwa pieśni i tańców, muzyki ludowej oraz wszelkich form ekspozycji scenicznych teatru ludowego, zwyczajów, obrzędów oraz literatury pisanej i ustnej (1900 członków rzeczywistych). Przez sztukę ludową i folklor STL rozumie wszelkie formy kontynuacji tradycji uznanych etnograficznie za ludowe tzn. dzieła i wykonawstwo kwalifikowane przez Radę Naukową STL jako ludowe.
STL skupia twórców ludowych ze wszystkich dziedzin sztuk plastycznych, rękodzieła i rzemiosł tj. bednarstwo, budowa instrumentów, garncarstwo, hafciarstwo, koronkarstwo, kowalstwo, krawiectwo, ludwisarstwo, malarstwo / malarstwo na szkle, malarstwo na porcelanie i fajansie, malatura naścienna, meblarstwo, metaloplastyka, piernikarstwo, plastyka obrzędowa i zdobnicza, plecionkarstwo, rogarstwo, rzeźbiarstwo, snycerstwo, szopkarstwo, tkactwo, wyroby z bursztynu, wyroby z karmelu, wyroby z wiórów, wyroby ze skóry, wyroby ze słomy, zabawkarstwo, zdobnictwo budownictwa regionalnego, a także folkloru tj. wykonawstwa pieśni i tańców, muzyki ludowej oraz wszelkich form ekspozycji scenicznych teatru ludowego, zwyczajów, obrzędów i literatury pisanej i ustnej.
Definicja twórcy ludowego
Twórcą ludowym w rozumieniu STL jest osoba fizyczna, która wykonuje dzieła sztuki ludowej, umiejętności ich wykonania nabyła w drodze przekazu bezpośredniego od mistrza z regionu swego pochodzenia (obserwacji), której dzieło reprezentuje wysoki poziom mistrzostwa warsztatowego – artystycznego – i jest zgodne z tradycyjnymi kanonami charakterystycznymi dla danego regionu.
Środowisko współczesnych twórców w dziedzinie kultury ludowej opowiada się za stosowaniem względem całej ich grupy terminu twórca ludowy. Termin artysta ludowy termin zarezerwowany jest do jednego z typów działań twórców ludowych.
Definicja współczesnego twórcy ludowego powinna obejmować trzy zakresy działania twórców ludowych:
– artystów – najwyraźniej widać w tych działaniach pierwiastek twórczy i indywidualizm artystyczny, np. muzyk instrumentalista, śpiewak, tancerz, rzeźbiarz, malarz, pisarz ludowy, gawędziarz;
– rzemieślnik – wykonuje przedmioty o charakterze użytkowym; np. bednarz, kowal, stolarz, budowniczy instrumentów ludowych, plecionkarz, garncarz, tokarz, snycerz, meblarz, kuśnierz, łyżkarz, tkaczka, sitarz, krawiec itd.;
– rękodzielnik – wykonuje przedmioty o charakterze zdobniczym i obrzędowym, np. hafciarka, koronkarka, wycinankarz, piernikarz, twórca plastyki obrzędowej (np. pisanek, palm, szopek), twórca plastyki zdobniczej (np. kwiatów z bibuły, firanek) itp.
W wszystkich tych zakresach działania twórczego granice między nimi są umowne i płynne dlatego Stowarzyszenie Twórców Ludowych bardzo indywidualnie traktuje działalność artystyczną każdego kandydata. Wytwory rękodzielnicze i rzemieślnicze również mogą charakteryzować się (i tak często bywa) artystycznym indywidualizmem twórczym.
Konkretny twórca ludowy często łączy kilka dziedzin, np. jednocześnie gra na instrumencie, śpiewa i tańczy, wykonuje plastykę obrzędową, tworzy plastykę obrzędową i zdobniczą, pisze poezję ludową, poetą ludowym i kuśnierzem itd. Z tego powodu nie można mówić o typach twórców ludowych, lecz o typach działalności twórcy ludowego. Dlatego podkreślamy zasadność certyfikowania i weryfikowania konkretnych wytworów, a nie całej twórczości danej osoby.
Pojęcie twórcy profesjonalnego w dziedzinie twórczości ludowej odpowiada statusowi mistrza. Twórcy ludowi ubiegający się o status mistrza określani są adeptami w dziedzinie twórczości ludowej. To rozróżnienie wprowadza jasną hierarchię w środowisku osób zajmujących się twórczością ludową.
Internetowa baza twórców ludowych STL
Obecnie w internetowej bazie prezentujemy 272 sylwetki twórców ludowych należących do naszego Stowarzyszenia, w tym 52 osoby nieżyjące (stan na marzec 2023 r.). Twórcy przyporządkowani są do konkretnych oddziałów regionalnych STL do których należą, a także dziedzin sztuki ludowej, które wykonują.
Kolejni twórcy pojawiać się będą na stronie sukcesywnie. Docelowo znajdą się tam wszyscy nasi członkowie. Aby znaleźć się w internetowej bazie twórców ludowych STL należny wypełnić i przysłać do nas ankietę (do pobrania: wersja PDF, wersja MS Word).
Na stronie znajdziemy również podstawowe informację o dyscyplinach twórczości ludowej wraz z dokumentacją fotograficzną.
Internetowa baza twórców ludowych STL realizowana jest ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu promocji Kultury.
