Kwiaty z bibuły pojawiły się w zdobnictwie ludowym w okresie międzywojennym. Do niedawna stanowiły obowiązkowy element wystroju wnętrza. Wykonywano je z gładkiej lub karbowanej bibuły zwanej krepiną, kwiaty układano w bukiety płaskie lub przypominające girlandy (stojące albo wiszące), służyły do dekoracji ścian, ram obrazów, a przede wszystkim ołtarzyków domowych, ustawiano je także na stołach i w oknach. Bukiety z kwiatów bibułkowych umieszczano też w kapliczkach, dekorowano nimi krzyże przydrożne, zanoszono je na groby bliskich. Zdobiły głowy dziewcząt (także w formie wianuszków), wręczano je ukochanej osobie.
Twórczością tą zajmowały się przede wszystkim panny i młode mężatki. Każda dziewczyn potrafiła wykonać proste kwiatki. Ozdoby te różniły się między sobą w zależności od poziomu umiejętności i poczucia estetycznego twórcy. Tradycyjne ludowe kwiaty z bibuły były proste i zazwyczaj nie przypominały tych występujących w przyrodzie, pełniły głównie funkcję dekoracyjną. W ostatnich dziesięcioleciach coraz częściej można zaobserwować wyraźną dążność do naturalistycznego wykonywania konkretnych, nawet najbardziej skomplikowanych, gatunków roślin. Wykonywano je w zależności od zapotrzebowania. Ze względu na nietrwały materiał często je wymieniano a te wyblakłe wyrzucano.
Współcześnie kwiaty z bibuły znane i wykonywane są na obszarze całej Polski. Najbogatsze tradycje mają jednak regiony: kurpiowski (zwłaszcza obszar Puszczy Zielonej, gdzie kwiaty bibułkowe zdobią palmy wielkanocne), łowicki, opoczyński, lubelski, sannicki. Najpiękniejsze i najbardziej okazałe kompozycje kwiatowe w postaci różnych rozmiarów girland powstają na Żywiecczyźnie. Tam też obecnie odnotowuje się największą liczbę aktywnych twórczyń podtrzymujących tę tradycję regionalną.
Opracowanie: Katarzyna Kraczoń
Bibliografia:
- Fryś_Pietrszakowa E., Kunczyńska-Iracka A., Pokropek M., Zdobnictwo bibułkowe Żywiecczyzny, Żywiec 1975.
- Fryś_Pietrszakowa E., kwiaty z bibułki, papieru i wiórów, [w:] Piękno użyteczne czy piękno ginące. Informator o realizacji programu Ministerstwa Kultury i Sztuki „Ginące zawody”, red. B. Kopczyńska-Jaworska, M. Niewiadomska-Rudnicka, Łódź 1997, s. 161–168.
- Mironiuk-Nikolska A., Polska sztuka ludowa, Warszawa 2010.
- Kraczoń K., Plastyka obrzędowa i zdobnicza Lubelszczyzny – specyfika i funkcje, [w:] Kultura ludowa Lubelszczyzny. Stan – Wartości – Perspektywy, pod red. Jana Adamowskiego, Lublin 2020, s. 199–211.
* Zdjęcie główne: Kwiaty z bibuły, wyk. Bogusława Drzewiecka, fot. Paweł Onochin
